„Od dzieciństwa żyłka awanturnicza i ciekawość świata zmuszały mnie do szukania własnych ścieżek.
Wciąż to samo pragnienie: zobaczyć, co kryje się za ścianą, za górą, za morzem. (...)
Przygoda stała się dla mnie narkotykiem, dostarczającym coraz większą dozę emocji.”
( „Moja wielka przygoda”)
Mieczysław Sędzimir Halik znany w wielu krajach świata jako Antoni lub Tony, urodził się 24 stycznia 1921 roku w Toruniu przy ulicy Prostej 8. To jeden z najsłynniejszych podróżników XX wieku.
W czasie drugiej wojny światowej był pilotem RAF-u w Wielkiej Brytanii i członkiem ruchu oporu we Francji. Za udział w wojnie Francuzi odznaczyli go Krzyżem Wojennym. Halik mógł się także poszczycić brytyjskimi i polskimi odznaczeniami wojskowymi.
Pierwsze doświadczenia w roli operatora filmowego zdobywał w latach 1945 – 1948 podczas wędrówek po Afryce i Azji. Reportaże z tych podróży opublikował w znanych czasopismach m.in. w „Life Magazin”. W 1948 roku wraz z żoną Pierrette osiedlił się w Argentynie. Zorganizował i zaczął prowadzić w Buenos Aires szkołę dla pilotów. By swobodnie podróżować przyjął obywatelstwo tego kraju. Trudne do wymówienia przez obcokrajowców imiona Mieczysław i Sędzimir zamienił na łatwiejsze -Antoni.
Od 1950 roku Tony Halik zaczął współpracować z amerykańską siecią telewizyjną NBC. Praca jako operator i dziennikarz pozwalała na podróże po całym świecie. Wyjeżdżał zawsze tam, gdzie działo się coś ważnego i gdzie coś ciekawego mógł przeżyć. Przygoda była jego pasją i powołaniem. Jego brawurowe ekspedycje do wnętrza Amazonii, Gran Chaco, na Mato Grosso wypełniały białe plamy na mapie Ameryki Południowej. Podczas wyprawy, w północnoargentyńskiej dżungli odkrył wielką grotę, którą nazwał Jaskinią Orła Białego.
Był mistrzem kamery, starannie dopracowywał każde ujęcie. Dążenie do perfekcji i wielka odwaga skłaniały Halika do pracy w ekstremalnych, często niebezpiecznych warunkach.
W latach 1957 – 1962 odbył wraz z żoną najdłuższą w życiu podróż. Jeepem przejechali z Ziemi Ognistej na Alaskę. W ciągu 1536 dni pokonali 182 624 kilometry. Nakręcili 100 tysięcy metrów taśmy filmowej. Podczas tej wyprawy Pierrette urodziła syna.
W 1972 roku Tony Halik przyjechał do Polski jako operator kroniki telewizyjnej NBC. W 1976 roku Tony Halik jako korespondent NBC i Elżbieta Dzikowska jako dziennikarz polskiej telewizji uczestniczyli w wyprawie peruwiańskiego uczonego Edmondo Guillena poszukującego ostatniej stolicy Inków – Vilcabamby. Halik stał się w Polsce osobą rozpoznawaną na ulicach. Przyjeżdżał do Polski bardzo często i przywoził kolejne filmy. Narodził się z nich w 1978 roku kolejny cykl – „Ścieżki w nieznane”.
W 1979 roku zamieszkał wraz z nową towarzyszką życia – Elżbietą Dzikowską na stałe w naszym kraju, w Międzylesiu pod Warszawą. Nagrywane były programy „Tam, gdzie pieprz rośnie” (1982 – 1984), „Tam, gdzie rośnie wanilia” (1984 – 1986) i „Pieprz i wanilia” (1986) w ramach „Klubu Sześciu Kontynentów”. Następne cykle to: „Nieznany kraj” i „Z wiatrem przez świat”. W tym ostatnim znalazły się filmy nakręcone podczas rejsu „Darem Młodzieży” dookoła świata. W ciągu dziewięciu miesięcy pokonano trasę około 36 tysięcy mil morskich, czyli prawie 67 tysięcy kilometrów (1mila morska = 1852 metry).
Tony Halik odwiedził około siedemdziesięciu krajów. Pani Elżbieta była nie tylko osobą towarzyszącą, ale przede wszystkim reżyserem filmów męża a także autorem komentarzy do nich.
Wspólnie odwiedzili: Meksyk, Cejlon, Egipt, Maroko, Kenię, Tanzanię,. Libię, Chiny, Wyspę Wielkanocną, Australię, Tajlandię, Maltę, Gwatemalę, Galapagos, Nową Zelandię, Indie, Sri Lankę, Rosję, Tahiti, Hawaje, prawie całą Amerykę Południową, Europę i 27 stanów USA. Żaglówkami „Halikówką I” i „Halikówką II” pływali po Morzu Egejskim, Śródziemnym, Karaibskim i Bałtyckim. Opłynęli Baleary, Wyspy Kanaryjskie i Kubę. Brali udział w regatach Hobart – Sydney (Tasmania – Australia). Poznali jeziora Finlandii i Polski.
Wiek i choroba nie osłabiły jego temperamentu i pasji. W ostatnich latach, już schorowany, ryzykując życie filmował z lotu ptaka ziejące ogniem kratery hawajskich wulkanów. Marzył o nowych podróżach: szlakiem megalitów przez północną Europę i do Nepalu. Kiedy nie mógł już podróżować z zapałem zaczął uczyć się obsługi komputera i dostępu do Internetu. Opracowywał hasła do komputerowej encyklopedii oraz wygłaszał prelekcje w szkołach i domach kultury.
Zmarł 23 maja 1998 roku w Warszawie.
Opracowała
Krystyna Szymaniak
